Lach als je kunt lachen
Laat het verlies van een dierbare
geen blijvende rem zijn op je bestaan.
Lach als je kunt lachen.
Juich als je kunt juichen.
Je verraadt er niemand mee, je leeft.
Astrid Dämmler
We hebben allemaal wel iemand verloren lang geleden of recent: een oma of een opa, een vader of een moeder, een broer of zus, een kind misschien zelfs. Het verliezen van een dierbare zorgt voor diverse emoties, die door de tijd hun scherpe randjes verliezen, maar nooit volledig verdwijnen.
2 januari 2013 is een dag die ruim een half jaar later nog vers in het geheugen ligt en ik waarschijnlijk niet snel zal vergeten. Ik had een vrije dag en ontving 's morgens vroeg een telefoontje van mijn moeder. Oma (mijn moeders moeder) was die ochtend overleden. Plotseling, zonder duidelijke aanleiding. Oorzaak: ouderdom... Euhm... nou ze was pas 77... maar het was zo.
Oma was aan het eind van het jaar ervoor wel aan het kwakkelen, maar die zaterdag, toen ik er met mijn broertje was, zei ze nog: ,,Ik ga 2013 beter beginnen dan ik 2012 ben geeindigd." Ze zal er dit niet mee bedoeld hebben. Als familie gaven we haar een waardig afscheid. Eentje zoals ze die ze zelf mooi gevonden zou hebben, iets waarvan ze zelf waarschijnlijk zou hebben gevonden dat het zo hoorde. Tenminste dat denken we. Het was "goed" zo. Het verdriet werd er nog even niet minder om, maar ze kreeg rust.
Tijdens het condoleren en op de dag van de crematie zag ik mensen voorbij komen die ik er niet verwacht had. Er kwam medeleven op verschillende manieren uit onverwachte hoeken. Het bood troost en liet eens temeer zien dat vriendschappen en familiebanden belangrijk zijn. De emoties gingen op weg naar dat welbekende plekje dat ze toegewezen werd en we gingen door met het leven van alle dag. Oma's appartement werd opgeruimd en herinneringen werden opgehaald. Overal kwamen de DE bonnetjes nog voor de dag die ze voor haar oudste kleindochter spaarde, ik had er een half jaar eerder nog zo'n 10.000 gekregen. We vierden verjaardagen waarbij de rouwkaarten die nog binnen waren gekomen van hand tot hand gingen. En we besloten dat het jaarlijkse uitje met de neefjes en nichtjes een traditie zou moeten gaan worden. Zoals we allen bezig waren hadden we echter niet kunnen bedenken dat we een krappe maand later in hetzelfde crematorium weer bij elkaar zouden zijn.
4 februari 2013 had ik op het werk net de programma's afgesloten en stond ik op het punt naar huis te vertrekken, toen mijn broertje in het display van mijn telefoon verscheen. Hij vertelde, en ik hoorde de tranen in zijn stem, dat Henk een hartstilstand had gehad en was overleden tijdens zijn wintersportvakantie in Oostenrijk. Het drong in eerste instantie niet door, Frank moest het voor me herhalen. 52 jaar een hartstilstand... dit kon toch gewoon niet waar zijn?! Hij had in de periode daarvoor net ons hele huis verbouwd en leek op zijn overgewicht na niet met lichamelijke klachten te kampen. Thuis vertelde ik Micha wat er gebeurd was en ook daar leek het niet echt door te dringen. Het hakte er wel in, maar echt helemaal settlen deed het idee nog niet, het was nog zo ontzettend onwerkelijk.
Het besef kwam later pas, de volgende ochtend bijvoorbeeld toen een collega (die ik middels een sms op de hoogte had gebracht) een hand op mijn schouder legde en vroeg of het wel ging. Of toen ik anderen op de hoogte moest brengen. Vrienden van ons die Henk ook veel gezien hadden terwijl hij bij ons aan het klussen was in het huis dat we hadden gekocht. Zijn "klusmaatje" bijvoorbeeld, waarmee hij het laminaar op zolder had gelegd... Moeilijke momenten... Een van mijn vriendinnen heeft al mijn ooms bij ons aan het werk gezien en vroeg: ,,Henk, dat was toch die man die zelf geen kinderen had maar er zo goed mee overweg kon?" Ja, inderdaad, dat typeerde Henk aan alle kanten, mooi dat dat een ander dus ook op was gevallen.
Henk kreeg een afscheid met ruim 300 "bezoekers". Een afscheid met mooie foto's, muziek en met een woordje van verschillende mensen met een lach en een traan. Het was echter heel moeilijk om uiteindelijk dit afscheid af te sluiten, om bij de kist weg te lopen en te beseffen dat er vanaf nu de afwezigheid van een van de broers van mijn moeder altijd gevoeld zou worden. Om te weten dat nu de standaard opmerkingen als "het is maar een spelletje" of "het is maar voor een ander" niet meer uit zijn mond te horen zullen zijn. Om te weten dat je bij de verschillende klussen in huis de vraag niet meer bij Henk neer te kunnen leggen. Om je te realiseren dat er nauwelijks een ruimte in huis is waar Henk niet iets aan heeft veranderd of opgeknapt. En zo passeerde er tijdens en na het afscheid nog veel meer de revu. Onwerkelijk bleef het nog wel een tijdje.
Volgens mij heb ik in deze eerste paar weken van 2013 meer tranen over mijn wangen laten lopen dan de afgelopen paar jaar bij elkaar. Als ik terug denk aan die periode dan kan ik me nog herinneren dit jaar al snel af te willen sluiten. Gelukkig kwamen er in korte tijd ook voldoende dingen voorbij die ook de andere kant lieten zien. Waardoor we dan wel weer zagen dat het belangrijk was om door te gaan en het leuk te hebben. Het overlijden van Henk bevestigde tenslotte het cliche dat het leven kort kan zijn en dat je er van moet genieten zo lang het kan.
Zoals de tekst helemaal bovenaan al zegt moet het verlies van een dierbare geen rem zijn op je bestaan. Zeg nou zelf, wanneer jij komt te overlijden, dan wil je toch ook niet dat iedereen die je lief is stopt met leven? Dat iedereen "even" verdrietig is op verschillende momenten, dat is helemaal akkoord, maar we moeten door en verraden daar de overledene niet mee. Juist niet! Kortom: genieten en met een lach en af en toe een traan voor het gemis terug denken aan wie we dan ook maar verloren zijn, maar zelf uit het leven halen wat er in zit. Henk en Oma zouden het bijvoorbeeld niet anders gewild hebben.
Dussss... dan ga ik nu koers zetten naar een toernooi waar de finale vandaag getennist wordt door een meisje dat mij graag langs de zijkant van de baan ziet staan met mijn camera. Een van de dingen doen die ik leuk vind, waar ik voldoening uit haal en waar ik haar een plezier mee doe: emotie in de breedste zin van het woord vastleggen in verschillende foto's!